•

Yüksek Patojen Kuş Gribi (HPAI) ve Çiğ Evcil Pet Gıdaları: Kedi ve Köpekler İçin Riskler

Çiğ Evcil Hayvan Mamaları ve Kuş Gribi Riski: Kediler İçin Büyüyen Tehdit

📅 Güncel Bilgi • 🔬 Bilimsel Kaynak

Önemli Uyarı

Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Evcil hayvanınızın sağlığı için mutlaka veteriner hekiminize danışın. Acil durumlarda hemen veteriner kliniğinizle iletişime geçin.

Son yıllarda çiğ et bazlı diyetler (Raw Meat-Based Diets – RMBD) kedi ve köpek sahipleri arasında "daha doğal" ve "daha sağlıklı" algısıyla hızla popülerleşti. Ancak bilimsel veriler bu yaklaşımın ciddi riskler barındırdığını ortaya koyuyor. Özellikle yüksek patojen kuş gribi (HPAI) H5N1 virüsü, çiğ mama ve çiğ süt ürünleri üzerinden evcil dostlarımıza bulaşabiliyor.

Kediler Köpeklerden Daha Savunmasız

Araştırmalar, H5N1'in kedilerde çok daha ağır seyrettiğini gösteriyor. Enfekte kedilerde yüksek ateş, solunum sıkıntısı, nörolojik bozukluklar (örneğin nöbetler, görme kaybı, koordinasyon bozukluğu) sık görülüyor ve ölüm oranı %70'lere kadar çıkabiliyor. Köpekler ise çoğunlukla daha hafif semptomlarla hastalığı atlatıyor ya da taşıyıcı konumda kalabiliyor.

Çiğ Gıdalar Neden Riskli?

• Çiğ et ve sakatat: Enfekte kümes hayvanlarından elde edilen ürünler, ısıl işlem görmediği için virüsü canlı tutabiliyor.
• Çiğ süt: ABD'de ve başka ülkelerde kedilerin çiğ süt tüketimi sonrası toplu ölümler rapor edildi. H5N1, bu ürünlerde haftalarca canlı kalabiliyor.
• Dondurma etkisiz: Virüs donmuş gıdada da yaşamını sürdürebiliyor. Yani "buzlukta bekletmek" güvenlik sağlamıyor.

İnsan Sağlığına Yansımaları

Şu ana kadar evcil hayvandan insana H5N1 geçişi doğrulanmamış olsa da risk göz ardı edilmiyor. Evcil hayvanlarla yakın temas (sarılma, aynı yatakta uyuma, tüy ve tükürük teması) insanlara potansiyel bir bulaş yolu olabilir. Bu nedenle veteriner otoriteler, özellikle çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için çiğ mama riskine dikkat çekiyor.

Pet Sahipleri Ne Yapmalı?

Çiğ mama ve çiğ süt ürünlerinden uzak durun.
Mamaları güvenilir, denetimli ve ısıl işlemden geçmiş kaynaklardan seçin.
Kedilerin kuşlarla veya çiftlik ortamlarıyla temasını sınırlayın.
Veteriner hekiminizle düzenli sağlık kontrolü yaptırın.

Endüstri ve Düzenleyici Kurumlar İçin Dersler

FDA, 2025 itibarıyla çiğ mama üreten firmalara HPAI riskini değerlendirme ve üretim süreçlerine önleyici kontroller ekleme zorunluluğu getirdi. Bu, hem hayvan sağlığını hem de olası zoonotik (hayvandan insana geçebilecek) riskleri azaltmak için kritik bir adım. Ancak küçük ölçekli üreticiler için bu süreç ciddi maliyet baskısı yaratıyor.

Sonuç

Çiğ mamalar, doğallık iddiasıyla cazip görünse de ciddi sağlık risklerini beraberinde getiriyor. Kediler için ölümcül, köpekler için taşıyıcı rolü üstlenebilecek bir tablo söz konusu. Hem evcil hayvanlarımızı korumak hem de toplum sağlığını riske atmamak adına en güvenli yol, pişirilmiş ve kontrol edilmiş mamaları tercih etmek.

📚 Kaynak

Dhakal, J., Bhat, S., James, J., Otwey, R.Y., Chapagain, S., Singh, P. (2025). Highly Pathogenic Avian Influenza (HPAI) H5N1 in Raw Pet Foods and Milk: A Growing Threat to both Companion Animals and Human Health, and Potential Raw Pet Food Industry Liability. Journal of Food Protection.

Blog